Gwehenberger Motorongevallen en ABS

Zoals wij van Mosac.eu al vermelden in onderdeel 1. Verschil in veiligheid auto en motorfiets hebben auto’s tegenwoordig standaard vooruitstrevende actieve en passieve veiligheden. Bij de beslissing een auto te kopen spelen deze factoren een steeds belangrijkere rol. In tegenstelling daarmee ontwikkelt de veiligheidstechniek bij motorfietsen zich maar aarzelend. Bij de aankoop van een motorfiets let men meer op het motorvermogen, de topsnelheid en het uiterlijk van de motorfiets.

Helaas bevestigen de ongevalstatistieken deze tendens. In Duitsland is het aantal in het verkeer gedode automobilisten van 1991 tot 2004 met 52% gedaald; het aantal gedode motorrijders echter bleef vrijwel constant.

Met het oog hierop heeft het Allianz Zentrum für Technik in het Duitse Ismaning 200 zeer ernstige ongevallen waarbij motorfietsen waren betrokken nauwkeurig geanalyseerd om oorzaken, verloop en gevolgen te identificeren en daaruit effectieve veiligheidsmaatregelen af te kunnen leiden.

Het artikel waarin verslag wordt gedaan van het onderzoek heet voluit:

Johann Gwehenberger, Isabell Schwaben, Alexander Sporner, Jörg Kubitzki, Schwerstunfälle mit Motorrädern – Analyse der Unfallstruktur und der Wirksamkeit von ABS, Technische Universität München, 2008

Hier kun je het rapport van Gwehenberger inzien en downloaden.

Dat het om zeer ernstige ongevallen ging blijkt wel uit het aantal gedode, ernstig en licht gewonde motorrijders: 11%, 69% en 20%. Op nationaal (Duits) niveau, voor alle motorongevallen is dat 2%, 31% en 67%.

Door deze selectie weken ook andere kenmerken van deze ongevallen af van landelijke gemiddelden.

Zeer ernstige ongevallen gaan gepaard met hogere snelheden. Een groter deel van de 200 geselecteerde ongevallen dan het landelijk gemiddelde had plaats buiten de bebouwde kom.

Opvallend is de snelheid van de desbetreffende voertuigen voor de botsing. Botspartners, in het merendeel van de gevallen een auto, reden in de meeste gevallen niet meer dan 20 km/u, de motorrijder reed gemiddeld maximaal 61-80 km/u en botste gemiddeld met 41-60 km/u. Hieruit kan worden afgeleid dat het hier vaak om ongevallen op kruisingen ging waarbij de wachtende of langzaam rijdende botspartner de snel naderende motorrijder voor had moeten laten gaan.

Gwehenberger c.s. vonden dat ABS in 45% van de ongevallen tot voorkoming van het ongeval had kunnen leiden of minstens tot vermindering van de ernst ervan. In 19% van de gevallen had betere motorkleding (helm, laarzen, jas en broek) tot minder ernstig letsel geleid en in 9% van de gevallen had een airbag de letselernst van de motorrijder kunnen verminderen.

Vervolgens concentreren de schrijvers zich op ABS. Als de motorfiets met ABS uitgerust was geweest hoe had het dan af kunnen lopen? Ze vonden in 49 van de 90 “ABS-relevante” ongevallen voldoende gegevens over de naderingssnelheid van de motorrijder, de botssnelheid, lengte van het remspoor en het glijspoor en eventuele uitloopsporen (van motorrijder en/of motorfiets c.q. onderdelen daarvan na de botsing).

Bij eerdere tests door Duitse motorbladen met de 12 meest gangbare motorfietsen met ABS werden op een droog wegdek remvertragingen gehaald van 8,1 tot 9,65 m/s². Uit remtesten van de ADAC met zes motorfietsen met ABS kwamen bij droog wegdek vertragingen van 8,91 tot 10,04 m/s² en op nat wegdek 8,34 – 8,96 m/s² uit de bus. Daarom werd voor het onderzoek van Gwehenberger c.s. de waarde van 8,1 m/s² als “worst case scenario” vertragingswaarde voor de bekeken ongevallen genomen.

Gwehenberger c.s. constateren vervolgens dat van de 48 reconstrueerbare gevallen er 8 waarschijnlijk vermeden hadden kunnen worden en nog 10 wellicht vermijdbaar.

Wordt deze uitkomst gerelateerd aan de 90 ABS-relevante gevallen, dan was 17-38% van die gevallen wellicht tot waarschijnlijk vermijdbaar geweest. Gerelateerd aan alle 200 onderzochte ongevallen kan worden verwacht dat ABS in 8-17% van de gevallen tot verbetering van de gevolgen had geleid.

Kramlich en Sporner constateerden in ander onderzoek al dat ABS in eenzijdige ongevallen net zo heilzaam kan werken.
 

Gwehenberger c.s. rekenden de uitkomsten van hun onderzoek om naar de nationale Duitse ongevalstatistiek. Uitrusting van het gehele Duitse motorenpark met ABS had op jaarbasis (zij namen het jaar 2004) 70-145 dode en 900-2100 ernstig gewonde motorrijders kunnen redden.

Gwehenberger c.s. eindigen hun artikel met twee geillustreerde voorbeelden van hun berekeningen aan de 200 motorongevallen. Zeer de moeite waard om even door te kijken!

Conclusies:
ABS stabiliseert de noodremming, verkort de remweg en verhindert het overremmen van het voorwiel, zodat een gevaarlijke val wordt voorkomen.
ABS vermindert de belasting van de motorrijder bij het remmen, met name in grens- en noodgevallen.
ABS vermijdt 8-17% van de zeer ernstige ongevallen.

Door uitrusting van alle motorfietsen met ABS kunnen in Duitsland alleen al per jaar ruwweg 100 doden en 1000 ernstig gewonden worden gered. Daarnaast is een vermindering in het aantal minder ernstige ongevallen van meer dan 1000 gevallen te verwachten.

Het Allianz Zentrum für Technik adviseert dringend alle motorfietsen met ABS uit te rusten en motorrijders rijp te maken voor het idee.

Verzekeringsmaatschappij Allianz vond in het onderzoek aanleiding om op verzekeringen voor motorfietsen met ABS een korting van 10% te geven.